MENSENRECHTENSCHENDINGEN IN TURKIJE IN 2024

Democratische en mensenrechtelijke achteruitgang onder het regime van Erdogan.

Rechtsstaat onder druk:
Politieke invloed en repressie nemen toe, met vervolging van Gülen-aanhangers, activisten en minderjarigen. Internationale gerechtelijke uitspraken, zoals van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), worden genegeerd.

Onderdrukking van oppositie:
Arrestaties van Koerdische activisten, politieke tegenstanders en familieleden van dissidenten onderstrepen een breed patroon van repressie.

Internationale organisaties eisen hervormingen en blijven druk uitoefenen via rapporten en rechtszaken.

Kritiek van de EU en VN op Turkije:
De EU bekritiseert de aanhoudende schendingen van mensenrechten en democratische achteruitgang in Turkije, inclusief politieke inmenging in de rechterlijke macht. De VN wijst op straffeloosheid binnen de Turkse inlichtingendienst en vraagt hervormingen om mensenrechten te waarborgen.

Internationale kritiek:
Het EHRM veroordeelt Turkije tot miljoenencompensaties voor onrechtmatige detenties, terwijl Turkse praktijken zoals ontvoeringen in het buitenland en de vervolging van journalisten en advocaten wereldwijd zorgen baren.

Nieuwsbrief: Mensenrechten, Rechtsstaat en Politieke Ontwikkelingen in Turkije in 2024

1. Europese Commissie uit kritiek op Turkije

De Europese Commissie heeft forse kritiek geuit op Turkije vanwege aanhoudende schendingen van mensenrechten en een gebrek aan vooruitgang in de EU-toetredingsgesprekken.
Lees meer: Dekanttekening

2. EU bekritiseert Turkije om democratie en mensenrechten

EU-rapporteur Nacho Sánchez Amor hekelt de politieke inmenging in de Turkse rechtspraak en noemt de vervolging van minderjarigen een “kaping van de democratie.”
Lees meer: Turkish Minute

3. Dagvaarding Nederlandse Staat over EU-Turkijedeal

Amnesty International en andere organisaties dagvaarden Nederland vanwege mensenrechtenschendingen in Griekse opvangkampen, veroorzaakt door de EU-Turkijedeal.
Lees meer: NPO Radio 1

4. Politieke invloed op Turkse rechterlijke macht

Turkse autoriteiten zouden aanklachten tegen rechters en advocaten gebruiken om politieke uitspraken af te dwingen, wat het vertrouwen in de rechtspraak ondermijnt.
Lees meer: Turkish Minute

5. ECtHR: 1.000 nieuwe zaken over ByLock-veroordelingen

Het Europees Hof roept Turkije op om systemische rechtssysteemproblemen aan te pakken na duizenden onrechtmatige veroordelingen wegens vermeend gebruik van de ByLock-app.
Lees meer: Stockholm Center for Freedom

6. Ontvoeringen van Turkse burgers in Kenia

Nederland blijft bezorgd over Turkse repressie, waaronder de ontvoering van vluchtelingen in Kenia. Een nieuw rapport over Turkije wordt verwacht in 2025.
Lees meer: Rijksoverheid

7. Repressie tegen Gülen-aanhangers

Sinds het overlijden van Fethullah Gülen zet Turkije zijn vervolging van aanhangers voort, met recent 460 arrestaties en internationale kritiek op deze praktijken.
Lees meer: Stockholm Center for Freedom

8. Arrestaties na protesten tegen afzetting Koerdische burgemeesters

Protesten tegen het ontslag van drie Koerdische burgemeesters leidden tot 250 arrestaties, waaronder een journalist, vanwege vermeende banden met de PKK.
Lees meer: NRC

9. Turkse rechtbank negeert EHRM-uitspraak in Yalçınkaya-zaak

Een Turkse rechtbank veroordeelde Yüksel Yalçınkaya opnieuw, ondanks een eerdere EHRM-uitspraak in zijn voordeel.

Lees meer: Turkish Minute

10. EHRM: Turkije moet miljoenencompensatie betalen

Het EHRM veroordeelt Turkije tot €2,34 miljoen compensatie voor onrechtmatige detentie van 468 personen na de couppoging van 2016.

Lees meer: Stockholm Center for Freedom

11. VN-rapport over Turkse mensenrechten

De VN roept Turkije op om straffeloosheid bij de inlichtingendienst MİT te beëindigen en de mensenrechten te respecteren.

Lees meer: Bold Medya

12. Arrestatie van Melek İpek: familiestraf tegen politieke tegenstanders

De arrestatie van Melek İpek, moeder van een Gülen-aanhanger, benadrukt Turkse repressie tegen families van dissidenten.

Lees meer: Stockholm Center for Freedom

Blijf op de hoogte: Schrijf u in voor onze updates of neem contact op!

1. Europese Commissie uit kritiek op Turkije

Samenvatting: De Europese Commissie bekritiseert Turkije in haar jaarlijkse rapportage vanwege aanhoudende schendingen van mensenrechten en stagnatie in toetredingsgesprekken sinds 2018. Activisten, Koerdische parlementariërs en Gülen-sympathisanten worden vervolgd, terwijl politieke en economische belangen, zoals de vluchtelingendeal, de banden met Turkije behouden.

De Europese Commissie heeft in haar jaarlijkse uitbreidingsrapportage forse kritiek geuit op Turkije. Hoewel de toetredingsonderhandelingen formeel nooit zijn stopgezet, is er sinds de regering-Erdogan meer dan tien jaar geleden een autoritaire koers insloeg, in de praktijk geen vooruitgang meer geboekt.

De Europese Commissie herhaalt elk jaar haar zorgen over deze situatie, maar breekt de banden met Turkije niet volledig. Dit komt door de grote politieke, economische en militaire belangen, waaronder de vluchtelingendeal die met het land is gesloten.

In het 95 pagina’s tellende rapport wordt de stagnatie in de gesprekken duidelijk benoemd: “Sinds 2018 is er geen enkele vooruitgang meer geboekt,” aldus de Commissie.

Daarnaast kaart het rapport de aanhoudende schendingen van mensenrechten aan. Zo zitten mensenrechtenactivisten zoals Osman Kavala, Koerdische parlementariërs zoals Selahattin Demirtaş en burgemeesters al jarenlang in de gevangenis. Ook wordt de Gülenbeweging, vooral sinds de mislukte couppoging van 2016, systematisch vervolgd.

Türkiye Report 2024 – European Commission

Geen vooruitgang in Turkse EU-toetreding door mensenrechtenschendingen

2-EU bekritiseert Turkije om schendingen van democratie en mensenrechten

EU-rapporteur Nacho Sánchez Amor uitte scherpe kritiek op Turkije voor het vervolgen van minderjarigen op terreuraanklachten, zoals in de “High School Girls Case,” waar alledaagse activiteiten als bewijs werden gebruikt. Hij beklaagde het gebrek aan onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, politieke inmenging en de vervanging van gekozen bestuurders door regeringsgezanten, wat hij een “kaping van de democratie” noemde. Amor benadrukte dat deze acties in strijd zijn met EU-lidmaatschapscriteria, waardoor toetredingsgesprekken blijven stagneren vanwege zorgen over mensenrechten en democratische achteruitgang.

EU Turkey rapporteur slams Turkey over terror charges against teen girls

3-Dagvaarding Nederlandse Staat over EU-Turkijedeal

Amnesty International Nederland, Stichting Bootvluchteling en Defence for Children dagvaarden de Staat vanwege schending van mensenrechten door de EU-Turkijedeal van 2016. Door de deal verblijven migranten onder onmenselijke omstandigheden in overvolle Griekse opvangkampen. De organisaties eisen naleving van internationaal recht of terugtrekking uit de deal.

https://www.prakkendoliveira.nl/nl/nieuws/2024/nederlandse-staat-gedagvaard-in-verband-met-eu-turkijedeal

https://www.nporadio1.nl/nieuws/buitenland/d8eb059b-a603-4b15-ab0b-85049b24eef8/nederland-onder-vuur-vanwege-turkijedeal

4-Politieke invloed op Turkse rechterlijke macht neemt toe

Het vertrouwen in de Turkse rechterlijke macht blijft dalen, met beschuldigingen van politieke inmenging die haar onafhankelijkheid ondermijnen. Volgens journalist Barış Terkoğlu (Cumhuriyet) gebruikt de regering-Gülenbeweging-aanklachten als drukmiddel tegen rechters en aanklagers, waarbij lopende onderzoeken als wapen worden ingezet om regeringsgezinde uitspraken af te dwingen.

Meer dan 67 procent van de Turkse bevolking zegt geen vertrouwen te hebben in het rechtssysteem (ASAL Research, april 2024). Onder president Erdoğan wordt de rechterlijke macht beschuldigd van corruptie en een gebrek aan onafhankelijkheid door zijn controle over het systeem, versterkt door het presidentiële bestuursmodel.

Een rapport van de International Bar Association en The Arrested Lawyers Initiative toont aan hoe advocaten sinds de mislukte staatsgreep in 2016 worden vervolgd, vastgezet en lastiggevallen. Meer dan 1.700 advocaten zijn aangeklaagd en 4.000 rechters en aanklagers zijn ontslagen, wat heeft geleid tot een klimaat van angst en politieke invloed op de rechtspraak.

Turkish gov’t accused of using links to Gülen to exert pressure on judiciary members

5-ECtHR behandelt 1.000 nieuwe zaken over ByLock-veroordelingen in Turkije

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft Turkije op de hoogte gebracht van 1.000 nieuwe zaken over veroordelingen wegens vermeend gebruik van de ByLock-app, die werd gekoppeld aan lidmaatschap van de Gülenbeweging. In een eerdere uitspraak (september 2023) oordeelde het Hof dat ByLock-gebruik geen betrouwbaar bewijs of strafbaar feit vormt.

De zaken betreffen schendingen van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM), waaronder het recht op een eerlijk proces (artikel 6) en het verbod op straf zonder wet (artikel 7). Het Hof heeft Turkije eerder opgeroepen om systemische problemen in het rechtssysteem aan te pakken, maar de Turkse regering heeft weinig actie ondernomen.

Sinds de couppoging van 2016 heeft Turkije massaal Gülen-aanhangers vervolgd en overheidsmedewerkers ontslagen, wat leidde tot blijvende kritiek op de onafhankelijkheid van de rechtspraak. Het land staat op de 117e plaats van 142 in de Rule of Law Index van 2023.

ECtHR notifies Turkey of 1,000 new applications over Gülen movement convictions

6-Beantwoording vragen over ontvoeringen van Turkse burgers in Kenia

De ministers van Buitenlandse Zaken en Asiel en Migratie hebben vragen beantwoord over de ontvoering van Turkse vluchtelingen in Kenia op 18 oktober 2024. Vier Turkse burgers werden op verzoek van Turkije uitgezet, wat volgens Nederland in strijd is met internationale afspraken, waaronder het principe van non-refoulement.

Daarnaast bevestigen de antwoorden eerdere meldingen over transnationale repressie door Turkije, waaronder ontvoeringen in landen zoals Tadzjikistan, Algerije en Irak. Hoewel de intensiteit van vervolging van Gülen-beweging-aanhangers sinds 2016 is afgenomen, vinden nog steeds arrestaties plaats en worden deze personen als risicogroep aangemerkt in het Nederlandse asielbeleid.

Een nieuw Algemeen Ambtsbericht over Turkije wordt in februari 2025 verwacht. Nederland blijft zorgen uiten over de naleving van internationale verplichtingen door zowel Kenia als Turkije.

Zeven Turkse staatsburgers ontvoerd in Kenia, mogelijk door Turkse veiligheidsdiensten

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2024/11/14/beantwoording-schriftelijke-vragen-over-het-kidnappen-van-turkse-burgers-in-kenia

7-Repressie tegen Gülen-aanhangers

Na het overlijden van Fethullah Gülen op 20 oktober blijft de Turkse regering haar repressie tegen aanhangers van de Gülen-beweging voortzetten. Vorige week werden volgens minister Ali Yerlikaya bijna 460 personen gearresteerd voor vermeende propaganda en gebruik van gecodeerde berichtenapps. President Erdogan beschouwt de beweging als een terroristische organisatie en blijft volhardend in zijn aanpak, zowel binnen als buiten Turkije.

Internationale kritiek groeit, met beschuldigingen van misdaden tegen de menselijkheid tegen het Erdogan-regime, ingediend bij het Internationaal Strafhof. De repressie strekt zich uit tot andere landen, waaronder Kenia, waar recent zeven Gülen-aanhangers werden ontvoerd door Turkse inlichtingendiensten. Ook in Europa worden Gülenisten geïntimideerd, met Erdogan’s lange arm die zich zelfs bemoeit met Europese parlementariërs.

Turkije blijft aanhangers van Gülen tot na zijn dood vervolgen

Turkey detains 459 over alleged Gülen links in largest operation since cleric’s death

8-Turkije arresteert meer dan 30 mensen na protesten tegen afzetting Koerdische burgemeesters

Deze week zijn in Turkije meer dan 30 mensen gevangengezet en aangeklaagd wegens protesten tegen de afzetting van drie pro-Koerdische burgemeesters, beschuldigd van “terrorisme.” De burgemeesters, leden van de pro-Koerdische partij DEM, werden vervangen door door de staat benoemde bestuurders.

De acties lokten veroordeling uit van de Raad van Europa en mensenrechtenorganisaties. In totaal zijn 250 mensen opgepakt, ondanks een verbod op manifestaties in de regio. Ook een journalist is gearresteerd en aangeklaagd wegens vermeende banden met de verboden PKK.

https://www.standaard.be/cnt/dmf20241110_95348869

https://www.nrc.nl/nieuws/2024/11/23/weer-vervangt-turkse-regering-democratisch-gekozen-burgemeesters-met-staatspersonen-democratie-krijgt-flinke-klap-a4874222

9-Turkse rechtbank negeert EHRM-uitspraak in retrial Yalçınkaya

Een Turkse rechtbank heeft voormalig leraar Yüksel Yalçınkaya opnieuw veroordeeld tot zes jaar en drie maanden gevangenisstraf wegens lidmaatschap van de Gülen-beweging, ondanks een eerdere uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in zijn voordeel. Het EHRM oordeelde in 2023 dat zijn oorspronkelijke veroordeling in strijd was met het recht op een eerlijk proces, het principe van geen straf zonder wet en de vrijheid van vereniging.

Yalçınkaya werd beschuldigd op basis van gebruik van de ByLock-app, lidmaatschap van een vakbond en een bankrekening bij Bank Asya, wat door Turkse autoriteiten als bewijs voor terrorisme wordt gezien. Het EHRM verklaarde echter dat deze activiteiten geen strafbaar bewijs vormen en riep Turkije op soortgelijke systemische problemen in het rechtssysteem aan te pakken.

Ondanks getuigenissen in Yalçınkaya’s voordeel negeerde de rechtbank deze argumenten en de eerdere EHRM-uitspraak. Juristen uitten teleurstelling over de beslissing, die zij zien als een bewijs van de ondermijning van de rechtsstaat in Turkije. Het besluit kan gevolgen hebben voor andere zaken, aangezien het EHRM-oordeel niet als precedent wordt erkend.

Yalçınkaya kan in beroep gaan, en verdere stappen door de Raad van Europa, zoals inbreukprocedures, hangen af van de uitkomst van dit proces. Dit volgt op een eerdere inbreukprocedure tegen Turkije wegens het negeren van een EHRM-uitspraak in de zaak van Osman Kavala, een prominente politieke gevangene.

Turkish gov’t accused of using links to Gülen to exert pressure on judiciary members

10-EHRM Verplicht Turkije Miljoenen Compensaties te Betalen aan Slachtoffers van Post-Coup Zuiveringen

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft op 12 november 2024 Turkije veroordeeld tot het betalen van €2,34 miljoen aan 468 personen. Het Hof oordeelde dat hun detentie na de mislukte staatsgreep in juli 2016 onrechtmatig was wegens gebrek aan ‘redelijk vermoeden’. Deze uitspraak brengt het totale bedrag aan compensaties die Turkije in vergelijkbare EHRM-zaken moet betalen op €10,76 miljoen. De zaken werden behandeld onder de namen Keskin v. Türkiye, Manav v. Türkiye en Tanyaş v. Türkiye., en betroffen individuen die werden vastgehouden op verdenking van banden met de Gülen-beweging.

11-UNHRC Rapport: Zorgen over Mensenrechten in Turkije en Immuniteit voor MİT-agenten

De VN-Mensenrechtencommissie (UNHRC) uitte in haar laatste observaties ernstige zorgen over aanhoudende mensenrechtenschendingen in Turkije, ondanks wettelijke vooruitgang. Het rapport benadrukt de noodzaak van hervormingen om de onafhankelijkheid van de rechtspraak te waarborgen, vrijheid van meningsuiting te beschermen en eerlijke processen te garanderen.

Bijzonder zorgwekkend is de uitgebreide immuniteit van MİT-agenten onder Turkse Wet No. 2937, die vervolging zelfs bij ernstige schendingen zoals verdwijningen verhindert. De UNHRC drong aan op herziening van deze wet om straffeloosheid binnen de inlichtingendienst tegen te gaan.

Het rapport documenteert grensoverschrijdende ontvoeringen van dissidenten, waaronder aanhangers van de Gülen-beweging, door MİT-agenten. De UNHRC roept Turkije op om deze praktijken onmiddellijk te stoppen, het recht op een eerlijk proces te respecteren en uitleveringen transparant en wettelijk te laten verlopen.

Turkse soldaten en politieagenten op lijst als verdachten van foltering

De Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties (VN) heeft, op basis van rapporten van maatschappelijke organisaties, enkele Turkse soldaten en politieagenten geïdentificeerd als “verdachten van foltering.” Onder de genoemde namen bevinden zich Barış Dedebağı, Ali Türkşen, Zekai Aksakallı, Elif Sümercan en Tahir Darbazoğlu.

Deze ontwikkeling wijst op een groeiend internationaal bewustzijn van mensenrechtenschendingen in Turkije, vooral na de mislukte staatsgreep van 15 juli 2016.

https://www.boldmedya.com/2024/11/10/iskenceci-asker-ve-polislere-kotu-haber-isimleri-bmde-iskence-zanlisi-olarak-listelendi

12-Arrestatie van 78-jarige Melek İpek benadrukt Turkse praktijk van familiestraf tegen politieke tegenstanders

De recente gevangenneming van de 78-jarige Melek İpek, moeder van de in ballingschap levende Turkse zakenman Akın İpek, heeft de aandacht gevestigd op de voortdurende praktijk van de Turkse regering om familieleden van politieke tegenstanders te straffen. Ondanks haar verslechterende gezondheid werd Melek İpek op 9 november 2024 gearresteerd in Ankara en overgebracht naar de Sincan-gevangenis om een gevangenisstraf van zes jaar en drie maanden uit te zitten wegens vermeende banden met de Gülen-beweging.

President Recep Tayyip Erdoğan voert sinds 2013 een campagne tegen aanhangers van de Gülen-beweging, die hij verantwoordelijk houdt voor corruptieonderzoeken en de mislukte staatsgreep in 2016. De beweging ontkent elke betrokkenheid bij de coup of terroristische activiteiten. De arrestatie van Melek İpek wordt gezien als onderdeel van een breder patroon waarbij familieleden van dissidenten worden geviseerd, een praktijk die door mensenrechtenorganisaties wordt veroordeeld.

Kort na haar opsluiting verslechterde de gezondheid van Melek İpek, wat leidde tot een kort verblijf in het ziekenhuis. Desondanks werd ze teruggebracht naar de gevangenis, wat leidde tot verontwaardiging bij mensenrechtenactivisten en haar zoon, die de onrechtvaardigheid van haar detentie benadrukte.

De zaak van Melek İpek benadrukt de voortdurende mensenrechtenschendingen in Turkije, met name het gebruik van ‘familiestraf’ tegen politieke tegenstanders, een praktijk die door internationale waarnemers wordt veroordeeld.

Arrest of 78-year-old mother of Turkish tycoon reveals extent of family punishment in Turkey